મકર સંક્રાંતિ એ ગુજરાતનો એક લોકપ્રિય તહેવાર છે, જેની ઉજવણી દર વર્ષે 14 જાન્યુઆરીએ થાય છે. આ દિવસનું મુખ્ય આકર્ષણ પતંગ ઉડાવવું છે, જ્યાં લોકો ઉત્સાહભેર પતંગ ચગાવવાનું આનંદ માણે છે. આ તહેવારના દિવસે લોકો તેમના ઘરના ધાબા પરથી રંગબેરંગી પતંગો ચગાવે છે અને ‘પતંગ કાપવાની’ મજા માણે છે. આ પ્રસંગે ગુજરાતી પરંપરાગત વાનગીઓ જેમ કે ખીચડી, ઉંધીયુ, જલેબી અને ચીક્કીનો સ્વાદ માણવામાં આવે છે. ઉત્તરાયણને વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિએ મકર સંક્રાંતિ પણ કહેવામાં આવે છે, જે સૂર્યના ઉત્તરાયણ ગતિના આરંભને દર્શાવે છે. આ તહેવાર કેળવણીક સ્વભાવ સાથે મનોરંજન, પરિવાર સાથેનો સમય અને મૈત્રીના સંબંધોને મજબૂત બનાવે છે. રંગીન પતંગો, ઢોલ-નગારા અને મીઠાં મજાની સુગંધ આ તહેવારને વધુ રોમાંચક બનાવે છે. આ ઉજવણીમાં બાળકોથી લઈને વૃદ્ધો સુધીના તમામ લોકો ઉત્સાહભેર ભાગ લે છે. ઉત્તરાયણ માત્ર એક તહેવાર નથી, પરંતુ ગુજરાતના સંસ્કૃતિક વૈભવ અને પરંપરાનું જીવંત ઉદાહરણ છે, જે સૌના જીવનમાં ખુશીઓ અને ઉમંગ લાવે છે.
મહાશિવરાત્રિ એ હિંદુ ધર્મનો પવિત્ર તહેવાર છે, જે ભગવાન શિવને અર્પિત છે. આ પવિત્ર દિવસે ભક્તો ભગવાન શિવની આરાધના કરવા માટે મંદિરોએ ભેગા થાય છે. ગુજરાતમાં મહાશિવરાત્રિના વિશેષ પૂજન વિધિઓની વિશેષ ખ્યાતિ છે. ભક્તો શિવલિંગ પર દૂધ, પાણી અને બિલ્વ પત્ર ચઢાવે છે અને ભગવાન શિવના પ્રસન્નતામાં મંત્રોચ્ચાર કરે છે. મંદિરોમાં દીવાનગીઓની ઝાકમઝુકની સાથે શિવલિંગનો અભિષેક કરવામાં આવે છે. પૂજા-અર્ચનામાં ભાગ લેતા લોકો પરંપરાગત વસ્ત્રોમાં શણગારેલ હોય છે, જેમાં પુરુષો ધોટી અને કુર્તામાં તથા મહિલાઓ રંગીન સાડી પહેરીને જોવા મળે છે. આ તહેવારના સમયે રાત્રે જયોતિ પ્રજ્વલિત કરવામાં આવે છે અને ભજન-કીર્તનનો મહિમા ઉજવવામાં આવે છે. શિવ ભક્તો પૂરા દિવસ ઉપવાસ પાળે છે અને રાત્રે જાગરણ કરી ભગવાન શિવને પ્રસન્ન કરે છે. મહાશિવરાત્રિ માત્ર તહેવાર જ નથી, પણ આધ્યાત્મિક શાંતિ અને ભક્તિનું પ્રતિક છે. ગુજરાતના મંદિરોમાં આ તહેવારની ઉજવણીમાં ભક્તોનો ઉત્સાહ અદભૂત જોવા મળે છે, જે શિવભક્તિની પરંપરાનું જીવંત ઉદાહરણ છે.
